به نقل از «قدس آنلاین»

نوع زیست و مبارزات سیاسی، مرحوم قدسی را از دیگر شاعران متمایز می‌کرد

تاریخ انتشار: ۲۱ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۸۷۹۹۷

به گزارش قدس آنلاین، غلامرضا قدسی؛ شاعر و مبارز انقلابی که چندین ‌بار توسط ساواک دستگیر شده بود، علاوه بر شعر و حضور تأثیرگذار در محافل ادبی، سال‌ها در دانشگاه فردوسی مشهد مشغول تدریس بود. مرحوم قدسی گرچه در انواع شعر دست داشت اما فن غالب او غزل و سبکش هندی بود و ارادتی ویژه به صائب داشت و در کنار زنده‌یاد محمد قهرمان در انجمن ادبی‌شان شعرهای بسیاری به این سبک سرودند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

زنده‌یاد قدسی ۲۱ آذر ۱۳۶۸ در سن ۶۴ سالگی بر اثر سکته قلبی درگذشت و در جوار جودی خراسانی در صحن آزادی حرم مطهر امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.

مصطفی محدثی خراسانی از شاعران معاصر در این گفت‌وگو به ویژگی‌های اخلاقی و شعری مرحوم قدسی اشاره کرده و با یادی از حلقه ادبی خراسان به جایگاه این شاعر در میان دیگر نامداران این عرصه پرداخته است. محدثی که در ایام جوانی با زنده‌یاد قدسی همسفر و همنشین بوده از تجربیات خود و دیدار با او می‌گوید و این شاعر مبارز را پیونددهنده نسل‌ها می‌داند.

مرحوم قدسی یکی از شاعران حلقه ادبی خراسان بود که نقش مهمی در شکل‌گیری جریان ادبی سنت‌گرای معاصر داشت؛ نسبت و جایگاه این شاعر در کنار دیگر همراهانش که هر کدام نقش مهمی در اعتلای شعر خراسان داشتند، چه بود؟

در میان شاعران قرن اخیر خراسان ۶-۵ نفر برآمد و سرآمدان این خطه هستند و پایگاه رشد و نمو همه آن‌ها هم انجمن ادبی فرخ بوده است. زنده‌یادان محمد قهرمان، ذبیح‌الله صاحبکار (سهی)، کمال خراسانی، بقا و مرحوم قدسی اعضای این حلقه بودند. البته مرحوم اخوان و آقای شفیعی کدکنی نیز در این حلقه حضور داشتند اما مدتی بعد از مشهد رفتند، اما در مجموع این هفت نفر سرآمدان قرن اخیر شعر خراسان هستند.

در بین این‌ها مرحوم قدسی از دیگر شاعران این جمع سیاسی‌تر و با سابقه مبارزاتی بیشتری بود و سال‌های زیادی را در زندان گذراند؛ این مشخصه خاص مرحوم قدسی در میان این حلقه ادبی است و به نظرم به لحاظ مرتبه شعری نمی‌توان گفت که ایشان از بقیه شاعران سرآمدتر است. همه این شاعران تقریباً در یک سطح قرار دارند اما اخوان، قهرمان و شفیعی کدکنی نسبت به بقیه اعضای این حلقه ویژگی‌های خاصی دارند که می‌‍‌توان آن‌ها را در سطح ملی مطرح کرد. اما همان طور که اشاره کردم آن چیزی که مرحوم قدسی را از دیگران متمایز می‌کند نوع زیست، وجه حماسی و مبارزات سیاسی او بوده است.

به سال‌هایی اشاره کردید که مرحوم قدسی در زندان گذراند؛ ادعاهایی وجود دارد مبنی بر اینکه برخی از آثار ایشان در دوران پهلوی از بین رفت؛ چقدر این ادعاها به واقعیت نزدیک است؟

به نظرم این‌ها حرف‌های حاشیه‌ای و افواهی است و مشخص هم نیست این مسائلی که مطرح می‌شود اصلاً مستند هست یا خیر. ضمن اینکه شعرهای مرحوم قدسی در فضایی نبوده که حساسیت به وجود بیاورد و حتی پس از انقلاب هم اشعارشان همچون «بوی گل‌های چیده می‌آید/ خونم از دل به دیده می‌آید» در کتاب‌های درسی چاپ شد.

«انجمن ادبی خراسان» یکی از چندین انجمن ادبی در این خطه است که مشخصاً توسط مرحوم قدسی تأسیس شد. این انجمن‌ها چه تأثیری در مسیر شعر خراسان داشتند؟

بله، انجمن‌های بسیاری در خراسان وجود دارد اما انجمن‌هایی که بیش از بقیه مطرح شده‌اند انجمن ادبی فرخ، انجمن ادبی قهرمان و انجمن سرگرد نگارنده است. مثلاً انجمن نگارنده پیش از انقلاب شکل گرفت و رهبری بارها در این انجمن شرکت می‌کردند و در آن محفل بیشتر شعر آیینی خوانده می‌شد، پس از انقلاب هم انجمن ادبی حوزه هنری به وجود آمد که نسل ما در آن رشد کرد.

دو شاعر در حلقه ادبی خراسان پیرو سبک هندی بودند که یکی از آن‌ها مرحوم قدسی بود. درباره گرایشش به سبک هندی بگویید.

بله؛ ایشان و مرحوم قهرمان از پیگیران جدی سبک هندی در خراسان بودند و درونمایه شعرشان چه به لحاظ ذهن و زبان به سبک هندی گرایش دارد. محمدجان قدسی یکی از شاعران مطرح سبک هندی از اجداد مرحوم قدسی است و این مسئله در گرایش او به سبک هندی بی‌تأثیر نبوده است.

پیشتر به روحیه خاص مرحوم قدسی اشاره کردید، حضور این شاعر چه تأثیراتی در فضا و محافل ادبی داشت؟

یکی از ویژگی‌های شخصیتی مرحوم قدسی که به نظرم بسیار مهم و قابل تأمل است ارتباطش با جوانان بود. با وجود اینکه او از شاعران نسل گذشته خراسان بود اما ارتباط زلال و شفافی با نسل جوان داشت. سال ۶۹ با مرحوم قدسی در کنگره شعر دانشجویی که در گرگان برگزار می‌شد همسفر بودم. با یک مینی‌بوس همراه ایشان از مشهد عازم گرگان شدیم. این همسفری و حضور در کنار نسل جوان کمک می‌کرد این شاعر بتواند واسطه میان دو نسل باشد و نسل بزرگان شعر خراسان را به نسل بعدی که من و شاعرانی ۲۵-۲۰ساله بودیم متصل ‌کند و این نقش بسیار مهمی بود و فکر می‌کنم حضور ایشان در پیوند بین دو نسل بسیار مؤثر واقع شد.

خاطرتان هست که ارتباطشان با جوان‌ترها چطور بود؟

مرحوم قدسی بسیار اهل مطایبه و شوخی بود و به جوان‌ها خیلی روحیه و دلگرمی می‌داد و با آن‌ها با صبر و حوصله برخورد می‌کرد. به نظرم کسی که حاضر می‌شود در آن سن و سال با جوان‌ترها مسیر طولانی مشهد تا گرگان را با مینی‌بوس طی کند و به سفر بیاید نشان می‌دهد که چقدر روحیه دارد و با نسل جوان همراه است.

خبرنگار: صبا کریمی

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: مرحوم قدسی ادبی خراسان انجمن ادبی شعر خراسان حلقه ادبی سبک هندی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۸۷۹۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

زیباترین شعر‌ها از شاعران بزرگ و معاصر درباره معلم به مناسبت روز معلم

شعر درباره معلم در ادبیات فارسی بسیار است. ما ایرانی‌ها از دیرباز تا امروز قدردان معلمان و مربیان‌مان بودیم. این قدردانی به خوبی در ادبیات نشسته است. بیایید زیباترین اشعار روز معلم را با هم بخوانیم با زی‌سان همراه باشید.

زیباترین شعر‌ها درباره معلم

سعی نابرده در این راه به جایی نرسی
مزد اگر می‌طلبی طاعت استاد ببر
روز مرگم نفسی وعده دیدار بده
وان گهم تا به لحد فارغ و آزاد ببر
-حافظ-

***
گر کسی را رغبت دانش بود گو دم مزن
زانکه من دم درکشیدم تا به دانایی زدم
-سعدی-

***
همه شوخی و دلبری
جفا و ناز و عتاب و ستمگری آموخت
غلام آن لب ضحاک و چشم فتانم
که کید سحر به ضحاک و سامری آموخت
تو بت چرا به معلم روی که بتگر چین
به چین زلف تو آید به بتگری آموخت
هزار بلبل دستان سرای عاشق را
بباید از تو سخن گفتن دری آموخت
برفت رونق بازار آفتاب و قمر
از آن که ره به دکان تو مشتری آموخت
همه قبیله من عالمان دین بودند
مرا معلم عشق تو شاعری آموخت
مرا به شاعری آموخت روزگار آن گه
که چشم مست تو دیدم که ساحری آموخت
-سعدی-

***
ز بوسیدنی‌های
این روزگار
یکیشان بود
دست آموزگار
-شهریار-

***
پادشاهی پسر به مکتب داد
لوح سیمینش بر کنار نهاد
بر سر لوح او نبشته به زر
جور استاد به ز مهر پدر
-سعدی-

بیشتر بخوانید تبریک روز معلم به همکار با ۴۰ متن ادبی، زیبا و رسمی پیام تبریک روز معلم ۱۴۰۳ | زیباترین و بااحساس‌ترین جملات روز معلم، مربی و استاد + عکس تبریک روز معلم

***

گفت استاد: مبر درس از یاد
یاد باد آن چه مرا گفت استاد
یاد باد آن که مرا یاد آموخت
آدمی نان خورد از دولت یاد
هیچ یادم نرود این معنی
که مرا مادر من، نادان زاد
پدرم نیز چو استادم دید
گشت از تربیت من آزاد
پس مرا منت از استاد بود
که به تعلیم من اُستاد اِستاد
هر چه می‌دانست آموخت مرا
غیر یک اصل که نا گفته نهاد:
قدر استاد نکو دانستن
حیف استاد به من یاد نداد
-ایرج میرزا-

***

حروف درس الفبا‌ی ما معلم بود
تمام صحبت ما یک صدا معلم بود
به روی تخته‌ی چوبی همیشه بی پایان
شروع نام خدابود، تا معلم بود
نگاه روشن دنیای کودکی هایم
به خشم و بوسه‌ی مادر ؤ یامعلم بود
خدا به وسعت ایمان به شکل هر واژه
ؤ جمله جمله‌ی ایثار، با معلم بود
قسم به نام پیام آوران آگاهی
تمام درد بشر را دوا معلم بود
شکوه صبر وصلابت چو کوه می‌بارید
سه تیغ مهر ؤ سنگ بلا معلم بود
به دشت‌های پر ازغنچه‌های پراحساس
گلی شکفته به نام وفا، معلم بود
به هیچ زندگی و پوچ مرگ، معنا داد
تمام بود و نبود شما معلم بود
به وقت گوش نهادن نشسته شاگردیم
در اوج خستگیش هم به پا معلم بود
هنوز پرسش بی پاسخی که می‌خواند
معلم عشق خدا یا خدا معلم بود؟

***
از تو گفتن کار یک دلداده است
قلب تو قلبی سفید و ساده است
هر چه می‌دانم تو یادم داده‌ای
پند هایت پاک و فوق العاده است
از معلم شعر گفتن ساده نیست.
چون معلم آدمی آزاده است
دست پاکش معنی مردانگیست
سر به مهر و بر سر سجاده است
گفته بودم پیش از این یکبار من
قلب تو قلبی سفید و ساده است
محمد شکری فرد

***
صدایت نغمه‌ای ازباغ فردوس معلم‌ای طنین هستی من
تویی سرچشمه‌ی ارامش وعلم معلم‌ای فروغ دیده‌ی من
وجودت شمع سوزان زمانه معلم اسوه‌ی ازادی من
ببوسم دست‌های مهربانت معلم خاک پایت سرمه‌ی من
گرفتی دستهایم صادقانه مرابردی به اوج عاشقانه معلم روشنای تاری من
دعایم تاابد بدرقه‌ی توست معلم رهنمای اکی من
تلاشت رانخواهم برد ازیادمعلم یادتوهمراست بامن
مریم شکیبا

***
دوباره آمده روز معلم
گلی در حیطه‌ی تعلیم خادم
معلم وارث پیغمبران است
مقامش خارج از وصف وبیان است
به امر تربیت کوشا‌ترین است
تعلم خاتم و او، چون نگین است
به از مهر پدر جور معلم
بباید گشت بر دور معلم
بود همچون پدر بر دانش آموز
به فکر اوست همواره شب و روز
معلم، چون ستاره در زمین است
چراغ رهنما، حبل المتین است
معلم، روز تو بر تو مبارک
نگهدارت بود رب تبارک
اسماعیل تقوایی

***
سپاسگزار معلمی هستم که
اندیشیدن را به من آموخت
نه اندیشه‌ها را …

***
آموزش عشقم از همین مکتب توست
اندوخته‌ی سوادم از این لب توست
گفتم که مریضم و بیا بستر من.
چون عامل دردم این غم و این تب توست

***

تبریک روز معلم به همکار را نیز ببینید

tags # شعر سایر اخبار اسرار تکامل آلت‌ جنسی؛ رابطه جنسی انسان‌های اولیه مثل گوریل‌ها بود؟ (تصاویر) «زو»؛ گاو عقیم و غول‌پیکری که توسط انسان‌ها به وجود آمد! (تصاویر) عجیب و باورنکردنی؛ اجساد در این شهر خود به خود مومیایی می‌شوند (تصاویر) کشف پرنده‌ عجیبی که سمت راست بدنش نر است و سمت چپش ماده!